ĐỊNH
DANH ĐIỆN TỬ
1. Định Danh điện tử
*
Tài khoản định danh
điện tử là tập hợp gồm tên đăng nhập (mã số định danh cá nhân), mật khẩu (gửi
qua tin nhắn điện thoại khi đăng ký). Tài khoản này được tạo bởi hệ thống định
danh và xác thực điện tử của Bộ Công an.
Việc sử dụng tài khoản
có hai cấp độ. Mức một, công dân có thể trải nghiệm một số tiện ích cơ bản như
đọc báo, khai báo y tế... Để đăng ký online, người dùng tải ứng dụng VNeID từ
CH Play hoặc App Store. Khi tài khoản được phê duyệt, người dùng sẽ nhận được
mật khẩu qua tin nhắn điện thoại sau đó chỉ cần đăng nhập và sử dụng.
Với mức hai, người dân
có thể sử dụng tất cả dịch vụ tiện ích mà Bộ Công an cùng các bộ ngành liên
quan xây dựng, liên kết. Ở mức này, người dùng phải đến trực tiếp công an địa phương
cung cấp số điện thoại, email để đăng ký. Ai có nhu cầu tích hợp các loại giấy
tờ Giấy phép lái xe, Đăng ký xe, thẻ Bảo hiểm y tế... cần mang theo các giấy tờ
gốc để đối chiếu.
*
Ngày 5-9-2022, Chính phủ ban hành Nghị định 59/2022/NĐ-CP quy định về định danh và xác thực điện tử, có hiệu lực từ ngày 20-10-2022. Một trong
những nội dung đáng chú ý của Nghị định này đó là việc tài khoản định danh điện
tử có thể sử dụng thay thế căn cước công dân (CCCD). Cụ thể, theo Điều 13 Nghị định này, cá nhân, tổ chức sử dụng tài khoản định
danh điện tử để đăng nhập và sử dụng các tính năng, tiện ích trên ứng dụng
VNelD và trang thông tin định danh điện tử.
-
Việc sử dụng tài khoản
định danh điện tử mức độ 1 được tạo lập bởi hệ thống định danh và xác thực điện
tử đối với chủ thể danh tính điện tử là công dân Việt Nam có giá trị chứng minh
các thông tin về nhân thân như: Số định danh; Họ tên; Ngày tháng năm sinh; Giới
tính.
-
Việc sử dụng tài khoản
định danh điện tử mức độ 2 của công dân Việt Nam có giá trị tương đương như
việc sử dụng CCCD trong các giao dịch, thủ tục yêu cầu xuất trình CCCD. Đồng thời, có giá trị cung cấp thông tin trong
các loại giấy tờ của công dân đã được đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử
để cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối chiếu khi thực hiện các giao dịch có yêu
cầu xuất trình giấy tờ đó.
Trong đó, thông tin
được đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử là những thông tin của chủ thể
danh tính điện tử được thể hiện trong các giấy tờ, tài liệu do cơ quan có thẩm
quyền của Việt Nam cấp và đã được xác thực thông qua cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ
sở dữ liệu chuyên ngành để đồng bộ vào tài khoản định danh điện tử theo đề nghị
của chủ thể danh tính điện tử, gồm thông tin về thẻ BHYT, chứng nhận đăng ký
phương tiện giao thông, giấy phép lái xe, mã số thuế hoặc giấy tờ khác thuộc
lĩnh vực quản lý của các bộ, cơ quan ngang bộ sau khi thống nhất với Bộ Công
an.
Khi chủ thể danh tính
điện tử sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2 trong các hoạt động, giao
dịch điện tử thì có giá trị tương đương với việc xuất trình giấy tờ, tài liệu
để chứng minh thông tin đã được tích hợp vào tài khoản định danh điện tử.
Có thể thấy, tài khoản
định danh điện tử mức độ 2 có thể được sử dụng thay Căn cước công dân và một số
loại giấy tờ đã được tích hợp, điều này giúp người dân và cả cơ quan Nhà nước
thuận tiện hơn trong việc thực hiện các giao dịch, thủ tục hành chính.
2. Thủ tục đăng ký tài
khoản định danh điện tử cho công dân Việt Nam
Theo Điều 7, danh tính điện tử công dân Việt
Nam Danh tính điện tử công dân Việt Nam gồm thông tin cá nhân và thông tin sinh
trắc học. Cụ thể:
- Thông tin cá nhân, gồm:
+ Số định danh cá nhân
+ Họ, chữ đệm và tên
+ Ngày, tháng, năm sinh
+ Giới tính.
- Thông tin sinh trắc học:
+ Ảnh chân dung
+ Vân tay.
Về trình tự, thủ tục đăng ký tài khoản định
danh điện tử của đối tượng này được quy định tại Điều 14 của Nghị định 59 như
sau:
2.1. Đăng ký tài khoản
định danh điện tử mức độ 1 qua ứng dụng VNeID
(Đối với công dân đã có thẻ Căn cước công dân
(CCCD) gắn chíp điện tử)
Yêu cầu công dân cần có thiết bị di động có
thể tải và cài đặt ứng dụng VNeID.
Sau đó sử dụng ứng dụng VNeID để nhập thông
tin về số định danh cá nhân và số điện thoại hoặc địa chỉ thư điện tử, đồng
thời cung cấp các thông tin theo hướng dẫn trên ứng dụng VNeID.
Kế đó, bằng thiết bị di động thu nhận ảnh chân
dung và gửi yêu cầu đề nghị cấp tài khoản định danh điện tử tới cơ quan quản lý
định danh và xác thực điện tử qua ứng dụng VNeID.
Bước tiếp theo, cơ quan quản lý định danh điện
tử thông báo kết quả đăng ký tài khoản qua ứng dụng VNeID hoặc tin nhắn SMS hoặc
địa chỉ thư điện tử.
2.2. Đăng ký tài khoản
định danh điện tử mức độ 2
-
Đối với công dân đã được cấp thẻ CCCD gắn chíp điện tử
Công dân đến Công an xã, thị trấn hoặc nơi làm
thủ tục cấp thẻ CCCD để làm thủ tục cấp tài khoản định danh điện tử.
Lúc này, cần xuất trình thẻ CCCD gắn chíp điện
tử, đồng thời cung cấp thông tin số điện thoại hoặc địa chỉ thư điện tử và đề
nghị bổ sung thông tin được tích hợp vào tài khoản định danh điện tử.
Cán bộ tiếp nhận nhập thông tin công dân cung
cấp vào hệ thống định danh và xác thực điện tử, chụp ảnh chân dung, thu nhận
vân tay của công dân đến làm thủ tục để xác thực với Cơ sở dữ liệu căn cước
công dân và khẳng định sự đồng ý đăng ký tạo lập tài khoản định danh điện
tử.
Cơ quan quản lý định danh điện tử thông báo kết
quả đăng ký tài khoản qua ứng dụng VNeID hoặc tin nhắn SMS hoặc địa chỉ thư
điện tử.
-
Cơ quan Công an tiến hành cấp tài khoản định danh điện tử mức độ 2 cùng với cấp
thẻ Căn cước công dân với trường hợp công dân chưa được cấp Căn cước công dân
gắn chíp điện tử.
3. Thủ tục đăng ký tài
khoản định danh điện tử cho người nước ngoài
Điều 8 Nghị định 59 có quy định về danh tính
điện tử người nước ngoài, gồm:
- Thông tin cá nhân:
+ Số định danh của người nước ngoài
+ Họ, chữ đệm và tên
+ Ngày, tháng, năm sinh
+ Giới tính
+ Quốc tịch
+ Số, ký hiệu, ngày, tháng, năm, loại giấy tờ
và nơi cấp hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế.
- Thông tin sinh trắc học:
+ Ảnh chân dung
+ Vân tay.
Về trình tự, thủ tục đăng ký tài khoản định
danh điện tử đối với người nước ngoài được hướng dẫn tại Điều 15 Nghị định
này.
3.1. Đăng ký tài khoản
định danh điện tử mức độ 1
Các bước thực hiện tương tự với việc đăng ký
tài khoản định danh điện tử cho công dân Việt Nam, người nước ngoài sử dụng
thiết bị di động tải, cài đặt ứng dụng VNeID.
Sau đó, sử dụng ứng dụng VNeID để nhập thông
tin về số hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế và địa chỉ thư điện
tử hoặc số điện thoại (nếu có) và cung cấp các thông tin theo hướng dẫn trên
ứng dụng VNeID.
Đồng thời, bằng thiết bị di động thu nhận ảnh chân dung và gửi yêu cầu đề nghị cấp tài
khoản định danh điện tử tới cơ quan quản lý định danh và xác thực điện tử qua
ứng dụng VNeID.
Tiếp theo, cơ quan quản lý định danh điện tử
sẽ thông báo kết quả đăng ký tài khoản qua ứng dụng VNeID hoặc tin nhắn SMS
hoặc địa chỉ thư điện tử.
3.2. Đăng ký tài khoản
định danh điện tử mức độ 2
- Người nước ngoài muốn đăng ký tài cần
đến cơ quan quản lý xuất nhập cảnh thuộc Bộ Công an hoặc Công an cấp tỉnh để
làm thủ tục đăng ký tài khoản định danh điện tử.
Khi đến cần xuất trình Hộ chiếu hoặc giấy tờ
có giá trị đi lại quốc tế, cung cấp thông tin địa chỉ thư điện tử hoặc số điện
thoại (nếu có) và đề nghị bổ sung thông tin được tích hợp vào tài khoản định
danh điện tử.
- Cán bộ tiếp nhận nhập thông tin được cung
cấp vào hệ thống định danh và xác thực điện tử. Đồng thời chụp ảnh chân dung,
thu nhận vân tay của người nước ngoài để xác thực với Cơ sở dữ liệu quốc gia về
xuất nhập cảnh và khẳng định sự đồng ý đăng ký tạo lập tài khoản định danh điện
tử.
- Tiếp đó, cơ quan quản lý xuất nhập cảnh gửi
yêu cầu cấp tài khoản định danh điện tử tới cơ quan quản lý định danh và xác
thực điện tử.
- Cơ quan quản lý định danh và xác thực điện
tử sẽ thông báo kết quả đăng ký tài khoản qua ứng dụng VNeID hoặc tin nhắn SMS
hoặc địa chỉ thư điện tử.
4. Thủ tục đăng ký tài
khoản định danh điện tử cho tổ chức
Điều 9 Nghị định 59/2022 quy định danh tính
điện tử tổ chức, gồm:
- Mã định danh điện tử của tổ chức
- Tên tổ chức gồm tên tiếng Việt, tên viết tắt
(nếu có) và tên tiếng nước ngoài (nếu có)
- Ngày, tháng, năm thành lập
- Địa chỉ trụ sở chính.
- Số định danh cá nhân/số định danh của người
nước ngoài; họ, chữ đệm và tên người đại diện theo pháp luật hoặc người đứng
đầu của tổ chức.
5.
VNEID là ứng dụng công dân số quốc gia
Qua VNEID, người dân
có thể cập nhật thông tin cá nhân lên hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư
như trình độ học vấn, quan hệ họ hàng; bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm
thất nghiệp; tiêm chủng; giấy phép lái xe; tài khoản ngân hàng; viễn thông;
công chức, viên chức, đảng viên...
Ứng dụng cũng sẽ cung
cấp 8-10 tiện ích nghiệp vụ ngành công an như tố giác tội phạm, phòng, chống
cháy nổ, an toàn giao thông, bảo vệ môi trường, khai báo tạm trú, tạm vắng...
Các tiện ích phục vụ
công dân là định danh, xác thực người dân, dịch vụ ngân hàng, mua sắm, thanh
toán, giáo dục, y tế, di chuyển nội địa; tiện ích cho nhóm yếu thế như người
già, trẻ em, người có công, dân tộc thiểu số, người gặp khó khăn tiếp cận công
nghệ thông tin...